Muziek maakt de man

Je loopt door de stad en hoort muziek.. Een heerlijk vrolijk deuntje is het. En hoe verder je de winkelstraat in slentert, hoe sterker het geluid wordt.. Je begint al een beetje te wiegen met je lichaam en als je de muzikanten eenmaal ziet word je helemaal vrolijk: het zijn twee jonge meisjes en hun opa die samen op een bankje muziek maken. De meisjes spelen allebei een blaasinstrument, de ene klarinet en de andere trompet. Opa speelt intussen gitaar.. Je glimlacht bij dit vrolijke beeld en die heerlijke muziek..

Jij krijgt een vrolijk gevoel van dit tafereel, het lijkt alsof je net wat gemakkelijker je stappen zet en of je net wat vriendelijker wordt tegen mensen die je tegemoet lopen.. Heerlijk toch, die positieve invloed van muziek? Maar weet jij eigenlijk wat er intussen gebeurt met die mensen die muziek maken? Weet jij eigenlijk wat een instrument bespelen met een mens doet?

Ik neem je mee in de wondere wereld van de kracht van het musiceren.
En daarvoor neem ik je eigenlijk mee in ons brein. Want in het brein van iemand die muziek maakt gebeurt nogal het één en ander! Als je een instrument bespeelt dan worden bijna alle gebieden van de hersenen geactiveerd…

Maar eerst eventjes naar het leren van iets nieuws in het algemeen, want eens begin je natuurlijk voor het eerst met een muziekinstrument bespelen.
Op het moment dat je jezelf iets nieuws aanleert, dan prikkelt dat je brein. Dus als je een instrument leert bespelen, dan prikkel je daarmee je brein. En dat is niet alleen als je net begint, maar dat blijft maar doorgaan, want je leert natuurlijk steeds nieuwe dingen: nieuwe noten, nieuwe technieken, nieuwe ritmes, noem maar op! 
Je hersenen zijn een soort spieren die je eigenlijk traint door steeds iets nieuws te leren! Het bespelen van een instrument is dus eigenlijk een soort van work-out voor jouw hersenen. Dus; hoewel het er niet per se heel erg actief uitziet, is muziek maken ergens toch een vorm van sport!

Maar nog even terug naar die hersenen hoor, want daar valt nog zoveel meer over te vertellen. Je brein bestaat uit verschillende gebieden, en muziek activeert simultaan verscheidene breingebieden die in een netwerk van zenuwbanen met elkaar in verbinding staan.
Jij, als luisteraar daar in de stad hebt door die muziek al een flink aantal breingebieden die tegelijkertijd actief zijn, maar als je zelf actief een instrument bespeeld, dan doen ook de motorische en visuele delen van het brein mee. En zo is muziek maken goed voor de hersenen!

Goed voor de hersenen? Ik zal je precies uitleggen hoe dat werkt:
De meeste breingebieden die actief zijn bij muziek, zowel bij het beluisteren als maken, liggen ver uit elkaar. De zenuwbanen ertussen moeten grote afstanden afleggen, en dat maakt deze breinsystemen tot de meest complexe die we hebben. En juist die hele complexe systemen veroorzaken de meeste stimulatie. Dat maakt muziek zo goed voor het brein, want hoe meer stimulatie het ontvangt, hoe beter het in conditie blijft.

Maar dan zijn we er nog niet, want muziek luisteren en spelen houdt onze breinnetwerken niet alleen actief, het versterkt deze netwerken ook.
Uit onderzoek is gebleken dat de muzieknetwerken intensief verbonden zijn met de taalgebieden, waardoor muziek ons taalgevoel kan stimuleren. Ook is gebleken dat kinderen die muziekles krijgen, betere verbindingen ontwikkelen tussen gebieden in de voor- en achterkant van hun brein, wat ervoor kan zorgen dat ze zich empathischer kunnen opstellen.

En denk nou niet dat dit alleen bij kinderen en jongeren zo werkt! Bij ouderen die muziek luisteren, of liever nog zelf muziek maken wordt met name de prefrontale cortex groter en sterker. En hoe groter deze prefrontale cortex is, hoe sterker die is om de amygdala af te remmen. De amygdala is verantwoordelijk voor negatieve prikkels en angstsignalen in het brein.
Door muziek te maken zijn mensen dus positiever, stabieler en vriendelijker.

Natuurlijk, er zijn ook aardige en positieve mensen die niets met muziek doen, maar uit onderzoek is wel gebleken dat muziek maken een heel positief effect heeft.

Maar nog even terug naar al die verschillende gebieden die actief zijn in je hersenen tijdens het musiceren. Want wat heb je daar nou precies aan?
We hebben al gezien dat iets nieuws trainen of leren positief werkt het houdt je brein als het ware scherp.
Met muziek oefenen train je je geheugen en je denkvermogen. Maar ook je concentratie zal verbeteren.
Hoe dat werkt? Ik zal proberen het eenvoudig uit te leggen.
Als je, zoals dat meisje, saxofoon speelt, moet je veel dingen tegelijk kunnen. Je leest de muziek, je handen op de juiste positie zetten en je moet bovendien vooruit denken tijdens het spelen. Iedere noot moet gespeeld, beluisterd en opgevolgd worden. Dat klinkt nu misschien als heel veel, maar voor een ervaren saxofonist is dit heel normaal en verloopt dit proces heel natuurlijk. Door veel te oefenen verbeter je je concentratie en leer je te multi-tasken. Daarnaast leer je beter te plannen. Creativiteit schijnt voornamelijk vanuit de rechterhelft van de hersenen te komen.
Echter verbindt muziek maken de rechter- en linkerhelft goed met elkaar waardoor je beter wordt in talen en wiskunde! En daarom is het dus ook belangrijk dat meer kinderen muziekles krijgen! Muziek maken doe je vaak samen, en hoewel samen musiceren in het begin best wel heel lastig is, zorgt het er wel voor dat kinderen (en volwassenen) ook buiten de muziek om beter leren samenwerken!

Dus, muziek maken is heel gezond voor een mens, maar los daarvan maakt muziek maken ook een heerlijk gevoel in je los, je bent helemaal in je element en je vergeet eventjes alles om je heen!
Muziek maken werkt rustgevend en ontspannend en je kunt er je creativiteit in kwijt.
Bovendien word je vrolijk van muziek maken en kun je met jouw instrument zorgen voor een leuke sfeer op bijvoorbeeld feestjes en partijen. Je kunt natuurlijk ook samen met anderen muziek maken in een band of orkest!

Muziek verbindt mensen over de hele wereld. Ook al spreekt jouw publiek niet dezelfde taal als jij, als je start met musiceren kun je hen toch raken. Wat een rijkdom is dat, wat een prachtig gevoel!

Redenen genoeg dus om, net zoals die opa met zijn kleinkinderen lekker muziek te gaan maken! Maar, waar moet je beginnen? En hoe kies je een instrument? Hoeveel tijd kost het me? En… is het niet heel lastig om als volwassene te starten met muziek maken? 

Laat ik met die laatste vraag beginnen. Als je als volwassene start met muzieklessen dan is dat niet per se moeilijker dan wanneer je op jonge leeftijd start met musiceren. Maar als volwassene denk je bij veel dingen veel meer na, en daarom zit je soms jezelf een beetje in de weg. Probeer open te staan voor nieuwe dingen en het gewoon te beleven, dan komt dat echt goed.

Natuurlijk moet je wel de nodige tijd besteden aan je nieuwe muzikale hobby, toch wel minimaal elke dag een kwartier tot een halfuur.

Veel muziekscholen organiseren regelmatig open dagen/avonden waar je kunt gaan kijken en ervaren welk instrument je het meeste aanspreekt. Vaak bieden zij ook proeflessen aan.
Ook veel muziekgezelschappen zoals harmonieën en fanfares bieden vaak proeflessen aan, zodat je echt kunt ervaren of een instrument én ook de docent een beetje bij jou past.

In tijden van Corona worden veel lessen online gegeven, en dat is voor beginnende leerlingen eigenlijk niet te doen, vandaar dat veel muziekdocenten en muziekscholen op dit moment geen beginners aannemen. Maar als de lessen weer fysiek mogen starten, dan zijn beginnende muzikanten natuurlijk weer van harte welkom!

En jij kunt deze tijd intussen gebruiken om alvast eens een top 3 te maken van instrumenten die je graag zou willen bespelen.
Beluister en bekijk filmpjes op Youtube om te bedenken wat je mooi vindt en wat je graag zou willen spelen. Wat zie jij jezelf al helemaal doen?
Je kunt via internet al veel informatie vinden over wat je nodig hebt om te starten met een bepaald instrument. (Bij koperblaasinstrumenten is het bijvoorbeeld belangrijk dat kinderen hun voortanden al gewisseld hebben voor ze kunnen starten met het bespelen van zo’n instrument) En je vindt ook vaak al korte introductiefilmpjes over hoe je een instrument bespeelt. Zo kun je je al weer wat beter voorstellen of dat bij jou of bij jouw kind past.

Op een gegeven moment heb je wel een beetje een idee in welke richting je wilt qua instrument. Dan zou je eens contact kunnen opnemen met een muziekwinkel en kunnen vragen of ze een aantal instrumenten willen demonstreren.
Als je jouw top 3 van favoriete instrumenten hebt gevonden, dan is het slim om alvast eens te gaan kijken waar er in jouw buurt wordt lesgeven in dat instrument. Of misschien weet je inmiddels al precies welk instrument je wilt gaan spelen. Op websites van muziekscholen, muziekverenigingen en zelfstandige docenten kun je vaak al het één en ander lezen over een docent, zodat je ook al een beetje kunt inschatten of de docent bij jou zou passen.

En dan het instrument zelf. Muziekinstrumenten zijn behoorlijk duur in de aanschaf, maar gelukkig bieden veel muziekscholen en muziekwinkels instrumenten te huur aan. Zo kun je op een relatief voordelige manier ervaren of een instrument echt bij jou past, zonder dat je gelijk veel geld hoeft te investeren.
Je doet er goed aan om alvast wat informatie in te winnen over de huurmogelijkheden voor de instrumenten die jij graag zou willen spelen.
Wil je een blaas- of slaginstrument spelen?
Veel muziekverenigingen bieden instrumenten in bruikleen aan als je lid van hun vereniging wordt.

Muziekles is best wel een kostbaar iets. Muziekdocenten hebben een jarenlange opleiding gevolgd om jong en oud op een professionele manier te leren musiceren. En dat is dus niet goedkoop. Hoewel, je hebt net kunnen lezen welke fantastische invloed muziek heeft op ons lichaam en onze geest. Dan is de investering in muziekles dus niet zomaar een investering, maar eentje voor het leven. Muziek maakt de man (of de vrouw, zo je wil!)

Gelukkig zien steeds meer mensen in hoe belangrijk muziek eigenlijk is: misschien ben je al bekend met ‘Meer muziek in de klas’? Zelfs onze koningin zet zich hiermee in voor meer muziekonderwijs op de basisschool. Er is een samenwerking ontstaan tussen conservatoria en PABO’s om zo te zorgen voor meer en beter muziekonderwijs op de basisschool.
In vrijwel ieder verzorgings- of verpleegtehuis is tegenwoordig een muziektherapeut aanwezig.
En er wordt ook veel gedaan om mensen voor wie muziekles echt een te grote aanslag op hun portemonnee is financieel te ondersteunen. Dat wordt bijvoorbeeld gedaan door het Jeugdfonds Sport en Cultuur. Via dat fonds kunnen kinderen toch muziekles volgen.

Toch nog even terug naar die Youtube-filmpjes. Want ik hoor je nu denken: muziekles is relatief duur en online kan ik via simpele gratis video’s toch ook leren musiceren?
En deels heb je daar natuurlijk helemaal gelijk in!
Je kunt die filmpjes prima gebruiken voor wat eerste stappen in de wereld van de muziek, of later ook als aanvulling op je reguliere muzieklessen.
Maar echt muziek maken, maar vooral muziek beleven, dat leer je van mensen van vlees en bloed die je direct kunnen vertellen wat er nog niet helemaal goed gaat of wat beter kan. Zo voorkom je ook blessures.

Muziek maken is voor mij als mijn beste vriend die ik altijd bij me heb: het troost me als ik verdrietig ben, het vrolijkt me op als het nodig is, het helpt me mijn boosheid en frustratie kwijt te raken, het helpt me wegdromen naar mooie oorden.

Velen van ons luisteren al graag naar muziek, maar muziek maken is écht een verrijking van je leven, van je lichaam, van je geest. Dus heb je nog wat tijd? Ga op zoek naar het instrument dat bij jou past en leer het bespelen! Je zult er geen spijt van krijgen!
Speel je zelf al een instrument? Laat anderen vooral weten hoe goed muziek voor je is en hoeveel plezier het jou biedt.